Διαταραχή κατάποσης

H διαταραχή κατάποσης, ή αλλιώς δυσφαγία, μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορες φάσεις της μάσησης ή κατάποσης:

• στοματική φάση: δυσκολία κατά την μάσηση και στην μεταφορά της τροφής που υπάρχει στο στόμα προς τον φάρυγγα, δηλαδή αίσθημα ότι το φαγητό “δεν κατεβαίνει”.
• φαρυγγική φάση: δυσκολία στην έναρξη της κατάποσης, δηλαδή αίσθημα ακούσιου πνιγμού και βήχα.
• οισοφαγική φάση: δυσκολίες στη χαλάρωση και τη σύσφιξη των ανοιγμάτων του φάρυγγα και του στομάχου και στην προώθηση της τροφής στον οισοφάγο. Συνήθως αυτή η δυσκολία δεν γίνεται ευκρινώς αντιληπτή, αλλά εκφράζεται ως άμεση δυσπεψία ή πόνος στο στομάχι.

Τέτοιου είδους διαταραχές στους ενήλικες συχνά οφείλονται σε:

• Βλάβη του νευρικού συστήματος, όπως π.χ.:
  -αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, εγκεφαλική κάκωση, βλάβη του νωτιαίου μυελού
  -νόσος Parkinson, σκλήρυνση κατά πλάκας
  -πλάγια μυατροφική σκλήρυνση (ALS ή νόσος Lou Gehrig)
  -μυϊκή δυστροφία, εγκεφαλική παράλυση
  -νόσος Alzheimer
• Προβλήματα που επηρεάζουν την κεφαλή και τον τράχηλο, όπως:
  -καρκίνος του στόματος, του φάρυγγα ή του οισοφάγου
  -κάκωση ή χειρουργική επέμβαση στην κεφαλή ή τον τράχηλο

Φυσικά η διαταραχή κατάποσης μπορεί να δημιουργηθεί και από άλλες αιτίες που ερευνώνται κάθε φορά από τον θεράποντα ιατρό.

Το αποτέλεσμα της διαταραχής είναι η κακή διατροφική κατάσταση, η μικρότερη ευχαρίστηση της τροφής, η αμηχανία ή ψυχολογική πίεση, αλλά κυριότερα, ο σοβαρός κίνδυνος εισρόφησης που μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονία, χρόνια πνευμονοπάθεια ή και πνιγμός.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• βήχα κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά την κατανάλωση τροφής
• βραχνιασμένη φωνή ή «γουργούρισμα» κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά την κατανάλωση τροφής
• αίσθηση δυσκολίας κατά τη μάσηση ή την κατάποση
• διαφυγή τροφής ή ποτού από τα χείλη ή αδυναμία κατάποσης
• επανειλημμένη πνευμονική συμφόρηση μετά το γεύμα

Τα συμπτώματα δεν είναι συνήθως ανησυχητικά. Όταν όμως εμφανίζονται συχνά και δημιουργούν πρόβλημα στο άτομο, πρέπει να επισκεφθεί τον γιατρό του.

Η θεραπεία δεν είναι ίδια για κάθε περιστατικό, αλλά συνήθως περιλαμβάνει ασκήσεις για να βελτιωθεί η στάση σώματος ή εκμάθηση σωστής κατάποσης, έως ότου το άτομο συνηθίσει να αντιπαρέρχεται την δυσκολία. Επίσης προτείνεται η διατροφή με συγκεκριμένες τροφές που καταπίνονται πιο εύκολα και ασφαλέστερα.