Αλλεργική Ρινίτιδα

Η άνοιξη εκτός απο καλή διάθεση, μας φερνει και αλλεργίες.

Ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων ξέρει ότι αυτή την εποχή θα αρχίσουν τα γνωστά συμπτώματα της αλλεργίας που θα τους προκαλέσουν δυσκολία στην καθημερινότητα τους. Αρκετοί όμως δεν γνωρίζουν για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό μιας και δεν έχουν ποτέ κάνει τις απαραίτητες εξετάσεις.
Η λογική ότι η ρινίτιδα δεν είναι μια επικίνδυνη πάθηση, πολλές φορές μας οδηγεί στην πλημμελή και επιπόλαια αντιμετώπιση της. Όμως τα νούμερα μας δείχνουν κάτι διαφορετικό. Υπολογίζεται ότι η αλλεργική ρινίτιδα προσβάλει περίπου το 40% των ανθρώπων παγκοσμίως. Το ετήσιο κόστος για την “αθώα” αυτή φαινομενικά πάθηση είναι τεράστιο αν αναλογιστεί κανείς ότι λόγω μειωμένης παραγωγικότητας και χαμένων εργατοωρών κάθε χρόνο το κόστος υπολογίζεται περίπου σε 250 εκ. δολάρια μόνο στις ΗΠΑ!
Μελέτες δείχνουν ότι 34% των εργαζομένων χάνουν ετησίως κατά μέσο όρο 1-5 εργάσιμες ημέρες λόγω των αλλεργικών συμπτωμάτων, ενώ το 82% των αλλεργικών ασθενών αναφέρει μείωση της παραγωγικότητας κατά 26% λόγω των συμπτωμάτων. Σε μία πρόσφατη μελέτη στην ευρωπαική ένωση υπολογίζεται ότι ο αριθμός των αλλεργικών ατόμων κυμαίνεται περίπου στα 70 εκ. ενώ είναι ενδιαφέρουσα η παρατήρηση ότι το 90% των ασθενών δεν λαμβάνουν σωστή αγωγή! Αυτό εκτοξεύει το ετήσιο κόστος ανά ασθενή σε 2400 ευρώ, λόγω χαμένων εργατοωρών, όταν αντίστοιχα τό ετήσιο κόστος για τη σωστή θεραπεία ενός ασθενή υπολογίζεται σε 125 ευρώ! Θα μπορούσε λοιπόν να εξοικονομηθεί ένα ποσό περίπου 142 δις ευρώ ετησίως αν όλοι οι ασθενείς λάμβαναν την κατάλληλη αγωγή!
Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης δυστυχώς πρέπει να τα λαμβάνουμε όλα υπόψη μας.

Ας δούμε όμως τι είναι η ρινίτιδα, τι είδη ρινίτιδας υπάρχουν και τι μπορούμε να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε τα συμπτώματα.

Η ρινίτιδα είναι μια φλεγμονή του ρινικού βλεννογόνου που προκαλεί μια σειρά από συμπτώματα όπως καταρροή, ρινική συμφόρηση, πταρμούς και άλλα συμπτώματα. Διακρίνεται στην αλλεργική ρινίτιδα και τη μη αλλεργική ρινίτιδα (Λοιμώδης, φαρμακευτική, ορμονική, ερεθιστική, κτλ)
Η αλλεργία είναι μια κατάσταση, κατά την οποία το σώμα αντιδρά με ασυνήθιστη ευαισθησία σε μια ορισμένη ουσία (αλλεργιογόνο). Τα αλλεργιογόνα είναι φυσικές ουσίες, οι οποίες όταν εισαχθούν στο σώμα παράγουν “άλλο έργο”, εξ’ου και ο όρος αλλεργία.

Τα συμπτώματα της Αλλεργικής ρινίτιδας είναι:

• Ρινόρροια (καταρροή διαυγούς υγρό με βλέννα και από τα δύο ρουθούνια)
• Φαγούρα στη μύτη και το ρινοφάρυγγα
• Ρινική απόφραξη ή μπούκωμα της μύτης
• Πταρμοί (φταρνίσματα)<

Σε άλλους ασθενείς επικρατεί κυρίως το μπούκωμα, σε άλλους ασθενείς επικρατεί κυρίως η ρινόρροια και σε άλλους επικρατούν οι πταρμοί. Στον τυπικό ασθενή με αλλεργική ρινίτιδα συνήθως υπάρχουν και τα τέσσερα αυτά συμπτώματα.

Η αλλεργική ρινίτιδα με τη σειρά της διακρίνεται -ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων- σε Ήπια, Μέτρια-Σοβαρή και ανάλογα τη διάρκεια της σε διαλείπουσα -αν τα συμπτώματα διαρκούν λιγότερο από 4 εβδομάδες- ή εμμένουσα αν τα συμπτώματα έχουν διάρκεια μεγαλύτερη από 4 εβδομάδες.

Το πρώτο που πρέπει να κάνει ο ιατρός είναι να λάβει ένα καλό ιστορικό από τον ασθενή δεδομένου ότι το οικογενειακό ιστορικό είναι πολύ σημαντικό. Ένα στα τρία παιδιά με πάσχοντα τον ένα εκ των γονέων του από αλλεργική ρινίτιδα θα εμφανίσει αλλεργικά συμπτώματα πριν από το δέκατο έτος της ζωής του. Φαίνεται ότι τα αγόρια έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση στην αλλεργική ρινίτιδα σε σύγκριση με τα κορίτσια, ενώ τα κορίτσια εκδηλώνουν συμπτώματα συχνότερα από τα αγόρια στην εφηβεία τους.

Αμέσως μετά θα πρέπει να γίνει μια σωστή και ολοκληρωμένη κλινική εξέταση από Ωτορινολαρυγγολόγο, προκειμένου να αξιολογηθεί η κατάσταση της μύτης και να αποκλειστούν άλλες ασθένειες που τα συμπτώματα τους μοιάζουν με αυτά της αλλεργικής ρινίτιδας. Στην εξέταση αυτή θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται οπωσδήποτε η ενδοσκόπηση της μύτης, μια εξέταση απλή και ανώδυνη εφόσον ο ιατρός είναι εκπαιδευμένος και υπάρχει ο κατάλληλος εξοπλισμός. Τέλος ο ιατρός πρέπει να προχωρήσει στις δερματικές και εργαστηριακές δοκιμασίες (αλλεργιολογικά τεστ).
Οι δερματικές δοκιμασίες νυγμού (Skin prick test) με κλινικής σημασίας αλλεργιογόνα εκχυλίσματα, διενεργούνται εύκολα, ανώδυνα και με ασφάλεια και είναι αυτές που θα μας προσδιορίσουν αν υπάρχει όντως αλλεργία και σε ποιά αλλεργιογόνα είναι ευαισθητοποιημένος ο ασθενής. Τα κύρια αλλεργιογόνα στη χώρα μας είναι τα ακάρεα της σκόνης, το γνωστό περδικάκι ή κολιτσάνι, ο ανθός της ελιάς, δέντρα όπως το κυπαρίσσι και ο πλάτανος, μια σειρά από φυτά χαμηλής βλάστησης (χλόη, γρασίδια, άνθη), το τρίχωμα της γάτας και του σκύλου καθώς επίσης και οι μύκητες της υγρασίας.
Όσοι από τους ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα είναι ευαισθητοποιημένοι σε αλλεργιογόνα που κυκλοφορούν στην ατμόσφαιρα κατά τη διάρκεια όλου του έτους, όπως των ακάρεων της σκόνης του σπιτιού, της γάτας, του σκύλου, κλπ, πάσχουν από ολοετή αλλεργική ρινίτιδα. Οι περισσότεροι όμως ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα είναι ευαισθητοποιημένοι σε εποχιακά αλλεργιογόνα, όπως οι γυρεόκοκκοι των φυτών, οπότε τα συμπτώματά τους εμφανίζονται εποχιακά, κυρίως την εποχή της άνοιξης.
Κάποιες φορές χρειάζεται και συμπληρωματικός εργαστηριακός έλεγχος προκειμένου να εντοπιστούν άλλες συνυπάρχουσες παθήσεις και να δωθεί έτσι η κατάλληλη αγωγή.

Όσον αφορά την αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας, αυτή βασίζεται σε τρεις άξονες.
Αποφυγή των αλλεργιογόνων. Αφού προσδιοριστεί το αλλεργιογόνο, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει ο ιατρός είναι να “εκπαιδεύσει” τον ασθενή λα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να μην έρχεται σε επαφή με το αλλεργιογόνο που είναι ευαισθητοποιημένος. Αρκετές φορές απλά μέτρα αποφυγής αρκούν για να έχουμε βελτίωση των συμπτωμάτων.
Φαρμακευτική αγωγή. Με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας μπορεί να αντιμετωπιστούν και να ανακουφιστούν. Τα φάρμακα αυτά είναι τα ρινικά στεροειδή, τα αντισταμινικά και οι αναστολείς λευκοτριενίων.
Ανοσοθεραπεία. Σε περιπτώσεις όπου τα συμπτώματα επιμένουν και δεν υπάρχει βελτίωση παρά τη φαρμακευτική αγωγή, τότε ο ιατρός μπορεί να προτείνει την ανοσοθεραπεία (εμβόλια) για την αλλεργία. Τα εμβόλια αυτά μπορεί να χορηγηθούν είτε σε ενέσιμη είτε σε υπογλώσσια μορφή και έχουν υψηλή ασφάλεια και αποτελεσματικότητα σε επιλεγμένους ασθενείς.

Τι μπορεί να συμβεί αν μια αλλεργική ρινίτιδα παραμείνει αδιάγνωστη ή δεν αντιμετωπιστεί σωστά;

Αν μια ρινίτιδα δεν διαγνωστεί με ακρίβεια υπάρχει ένας σοβαρός κίνδυνος να προκληθούν επιδεινώσεις άλλων παθήσεων. Υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις ότι η αλλεργική ρινίτιδα συνδέεται με την πρόκληση μέσης ωτίτιδας και βαρηκοΐας, ρινοκολπίτιδας (ιγμορίτιδα) και άσθματος.
Ειδικότερα η σχέση μεταξύ αλλεργικής ρινίτιδας και άσθματος είναι πλέον δεδομένη και έχει αποδειχτεί ότι το 65-88% των ενηλίκων και των παιδιών με άσθμα πάσχουν επίσης και από αλλεργική ρινίτιδα. Η συνύπαρξη της αλλεργικής ρινίτιδας με το άσθμα καθιέρωσαν την αντίληψη ‘’του ενός αεραγωγού, μιας νόσου’’ (one airway, one disease)
Κρίνεται λοιπόν αναγκαία η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιμετώπιση τόσο για την άμεση ανακούφιση των συμπτωμάτων όσο και για την πρόληψη άλλων πιο σοβαρών καταστάσεων που μπορεί να προκληθούν στο μέλλον.